Wie heeft de beste aanval en de beste verdediging van de eredivisie?
Voetbalblog De Zestien bekijkt voor Volkskrant.nl deze keer welke ploegen de beste aanval en verdediging hebben. Sander IJtsma introduceert een manier om aanvallende en verdedigende prestaties apart te meten.
PSV heeft de beste aanval van de eredivisie, en ook de beste verdediging. Dat is niet heel verrassend, maar de ploegen na PSV komen, zijn dat wel. Heracles heeft na PSV de beste aanval, en RKC na PSV de beste verdediging.
Hoe ik dat weet?
Daarvoor moeten we kort terug naar mijn eerste analyse op De Zestien, toen ik het begrip Totale Schot Ratio uitlegde. Deze term vat in één getal samen hoe groot het aandeel kansen is dat een team heeft gecreëerd uit het totale aantal kansen in een wedstrijd. Heeft tijdens bijvoorbeeld Feyenoord - Utrecht, Feyenoord 7 keer op doel geschoten, en FC Utrecht 3 keer, dan is de Totale Schot Ratio van Feyenoord 7 gedeeld door 10 (het totaal aantal schoten): 0,7. FC Utrecht heeft dan een TSR van 0,3.
Over een langere serie wedstrijden zegt TSR veel over de kwaliteit van teams. Dat komt omdat betere teams zich vooral van slechtere teams onderscheiden door meer kansen te creëren. In het benutten van kansen ontlopen goede ploegen en slechte ploegen elkaar op de langere termijn niet zo veel, zoals ik eerder schreef. Door te kijken naar de schotenverhouding - TSR - kijk je dus naar de kwaliteit van een ploeg (het signaal) en negeer je geluk of pech (de ruis).
Kansen
Is TSR een volmaakte maat? Nee. Het nadeel aan TSR is dat je kansen meet in wedstrijden die sterk van elkaar verschillen. Om een voorbeeld te geven: als Ajax uit tegen PSV de helft van de kansen heeft, dan is dat een behoorlijk goede prestatie. Maar als Ajax thuis tegen Willem II niet meer kansen schept dan Willem II, is dat reden tot zorg. Uit de TSR zal dat niet blijken, die is namelijk voor beide wedstrijden hetzelfde: 0.500.
Hier bestaat een oplossing voor. En dat is dat we het aantal schoten niet absoluut bekijken, maar relatief. Anders gezegd: hoe goed doet een ploeg het, als je kijkt naar de kracht (of zwakte) van de tegenstander?
De crux hiervoor is dat we van de tegenstander weten hoeveel schoten ze gemiddeld creëren en toestaan in thuis- en uitwedstrijden. Deze informatie gebruiken we om de prestatie van een team tegen af te zetten. Een voorbeeld:
Twente speelt thuis tegen Heerenveen en creëert 20 doelpogingen. Het gemiddelde aantal doelpogingen dat Heerenveen in uitwedstrijden moest toestaan was 16. In dezelfde wedstrijd creëert Heerenveen 14 doelpogingen, terwijl de Friezen gemiddeld tot nu toe dit seizoen uitwedstrijden 12 doelpogingen creëerden. Twentes aanval heeft in deze wedstrijd prima gepresteerd, en heeft 4 schoten meer gecreëerd dan verwacht. De verdediging daarentegen, heeft 2 schoten meer toegestaan dan andere teams thuis tegen Heerenveen toestonden.
Deze cijfers kun je in een formule stoppen, om daarmee een alternatief voor TSR te berekenen: RSR, de Relatieve Schot Ratio. Die leg ik in een volgend stuk uit.
Voor nu volstaat dat we nu ook iets kunnen zeggen over aanvallende en verdedigende prestaties van ploegen. Om Twentes aanval te beoordelen nemen we over meerdere wedstrijden het gemiddeld aantal gecreëerde schoten dat Twente boven of onder het verwachte aantal zit. En om de verdediging te beoordelen doen we hetzelfde, maar dan voor het aantal toegestane schoten. Zie hier voor de hele eredivisie: